- Φαρνέζε
- (Farnese). Επώνυμο ηγεμονικής οικογένειας της Ιταλίας, που διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στα πολιτικά και στρατιωτικά πράγματα της χώρας.
1. Πέτρος-Λουδοβίκος (1503 – 1547). Νομιμοποιημένος, φυσικός γιος του πάπα Παύλου Γ’· από το 1545 ήταν ηγεμόνας του δουκάτου της Πάρμας και της Πλακεντίας, το οποίο είχε ιδρύσει για χάρη του ο πατέρας του. Τυραννικός και βάναυσος, προκάλεσε το μίσος των υπηκόων του. Δυο χρόνια αργότερα δολοφονήθηκε και η Πλακεντία χωρίστηκε από την Πάρμα και πέρασε στην κυριαρχία του Φερδινάνδου ντε Γκοντσάγκα, διοικητή του Μιλάνου.
2. Οκτάβιος (1520 – 1586). Γιος και διάδοχος του προηγούμενου. Παντρεύτηκε τη Μαργαρίτα της Αυστρίας, κόρη του Καρόλου Κουίντου. Όταν, μετά τον θάνατο του πατέρα του, ανέβηκε στον θρόνο της Πάρμας, προσπάθησε να καταλάβει την Πλακεντία. Τελικά, ύστερα από μακρόχρονες προσπάθειες και με τη βοήθεια του πάπα Ιουλίου Γ’, το κατόρθωσε.
3. Αλέξανδρος (1545 – 1592). Γιος του προηγούμενου, ένας από τους σπουδαιότερους στρατιωτικούς και διπλωμάτες της Ιταλίας στην εποχή του. Πήρε μέρος στην περίφημη ναυμαχία της Ναυπάκτου και, μετά τον θάνατο του δον Ιωάννη του Αυστριακού (1578), τον διαδέχθηκε στη διοίκηση των Κάτω Χωρών, που προσπάθησε, με περιορισμένα όμως αποτελέσματα, να τις υπαγάγει στην κυριαρχία του βασιλιά της Ισπανίας. Αργότερα, με εντολή του Ισπανού βασιλιά Φίλιππου, ηγήθηκε εκστρατείας εναντίον των διαμαρτυρομένων της Γαλλίας, στην οποία ο Φίλιππος επιδίωκε να εγκαταστήσει βασίλισσα την κόρη του Κλάρα Ισαβέλλα.
4. Ρανούκος A’ (1569 – 1622). Γιος του προηγούμενου, τον οποίο διαδέχθηκε ως δούκας της Πάρμας. Φίλος των τεχνών και των επιστημών, διοίκησε ωστόσο με αυταρχικό τρόπο, χωρίς να διστάσει να καταφύγει πολλές φορές και στο έγκλημα, προκειμένου να παραμερίσει κάποιον αντίπαλό του. Το 1612 συνέλαβε τους επιφανέστερους ευγενείς και τους σκότωσε. Υποπτευόταν ακόμα και τον γιο του Οκτάβιο, τον οποίο έκλεισε στη φυλακή, όπου και πέθανε.
5. Φραγκίσκος (1678 – 1727). Στη διάρκεια της ηγεμονίας του, ξέσπασε ο πόλεμος για τη διαδοχή του ισπανικού θρόνου, που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στην Πάρμα. Άτεκνος όπως ήταν, συμφώνησε, ύστερα από μακρόχρονες διαπραγματεύσεις μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας, Αυστρίας και Ισπανίας, να μεταβιβαστούν τα κληρονομικά δικαιώματα της οικογένειας Φ. στην Πάρμα στον πρωτότοκο γιο της ανιψιάς του Ελισάβετ Φ., βασίλισσας της Ισπανίας.
6. Αντώνιος (1679 – 1731). Αδελφός και διάδοχος του προηγούμενου. Πέθανε και αυτός άτεκνος. Μετά τον θάνατό του, το δουκάτο της Πάρμας πέρασε, όπως είχε συμφωνηθεί, στην κυριαρχία του ινφάντη της Ισπανίας δον Κάρλου.
Φ., μέγαρο. Περίφημη έπαυλη στη Ρώμη, στη δεξιά όχθη του Τίβερη. Χτίστηκε στο διάστημα 1508-11 με σχέδια του Βαλτάσαρ Περούτζι, για λογαριασμό του τραπεζίτη Αυγούστου Τσίτζι. Το 1580 πουλήθηκε στον καρδινάλιο Αλέξανδρο Φαρνέζε και έως το 1731, που έγινε ιδιοκτησία των βασιλιάδων της Νάπολης, έμεινε στην ιδιοκτησία της οικογένειας των Φαρνέζε. Η έπαυλη αυτή είναι γνωστή για τα εξαιρετικά έργα τέχνης που διαθέτει, μεταξύ των οποίων τα κυριότερα είναι η Ιστορία της ψυχής, σειρά από 12 πίνακες των μαθητών του Ραφαήλ, η νωπογραφία Γαλάτεια του Ραφαήλ, καθώς και διάφορες τοιχογραφίες του Περούτζι, του Σεβαστιανού ντελ Πιόμπο και άλλων.
O Πέτρος-Λουδοβίκος Φαρνέζε, δούκας της Πάρμας.
Το μέγαρο Φαρνέζε στη Ρώμη.
Dictionary of Greek. 2013.